Je hoort mensen wel eens zeggen: “ach, dat is de aard van het beestje”.
Een belangrijke vraag: Geloof je er in dat je gedrag kunt veranderen?
Ik geloof er in. Het kan en een aantal zaken is hierbij relevant:
- Veel ‘overlevingsgedrag’ is sterk ingesleten gedrag. Hoe groter de spanning op ‘overlevingsgedrag’, hoe langer het duurt om nieuw gedrag te gaan vertonen. Mogelijk is hierbij ook wat hulp nodig van een deskundige (bij bijv. trauma’s of sterk aanpassingsgedrag om gezien te worden door papa of mama)
- Hoe langer en hoe vaker je gedrag hebt vertoond, hoe langer het duurt voordat je in staat bent om oud gedrag om te zetten in nieuw gedrag
- Sommige onderzoeken over gedragsverandering geven aan dat je 10 tot 12 weken nodig hebt om een patroon te doorbreken. Ik heb het daar over in het filmpje, zie link hieronder. Mijn ervaring is dat dit klopt voor ‘lichte gedragsveranderingen’. De wat grotere uitdagingen duren echt langer, vaak jaren.
- Stress, spanningen, hormonen hebben veel invloed op het in staat zijn (bewust) nieuw gedrag te vertonen
- Soms hoor je mensen ook wel zeggen: “och, op mijn leeftijd, lukt dat toch niet meer”. Ik geloof niet dat leeftijd een heel erg bepalende factor is.Uiteindelijk geldt: Positieve gedragsverandering begint altijd met de overtuiging ‘dat het kan’
Proces van oud naar nieuw gedrag
Ik heb oa van Ken Wilber (geboren 31 januari 1949 in Oklahoma, VS, een mysticus, filosoof en ecoloog die onder andere bekend is geworden door wat hij zelf ‘de Integrale Theorie’ noemt) het volgende geleerd:
-
- Als je de wens hebt om gedrag te veranderen, dan begin je doorgaans met ‘bewust oefenen’ en je blijft reflecteren
- Op een gegeven moment, ga je steeds sneller – achteraf – herkennen dat je ‘weer’ je oude gedrag hebt vertoond
- [En dat is OK 🙂 ]
- Dan komt er de fase dat je – ín het moment – herkent dat je je oude gedrag weer vertoont.
- De tijd tussen deze momenten wordt steeds korter
- De duur van deze fase is afhankelijk van de omvang van de gedragsverandering
- Vervolgens komt de fase dat het je lukt om – ín het moment – je oude gedrag ‘om te zetten’ naar het nieuwe gedrag
- Dit lukt je steeds vaker
- Totdat je je steeds vaker achteraf gaat realiseren dat je onbewust het nieuwe gedrag hebt vertoont
- De tijd tussen deze momenten wordt steeds korter
- En dan ga je naar het volgende level, volgens Ken Wilber, want het nieuwe gedrag is een vanzelfsprekendheid geworden.
Ik weet niet of het altijd lukt om oud gedrag volledig te transformeren. Zeker bij diep ingesleten gedragspatronen, blijft er toch nog wel eens een fragmentje over, dat getriggerd kan worden bij grote stress. Maar weet je, elke moment met nieuw gedrag is toch weer een stap.
In het filmpje hieronder noem ik drie valkuilen: Drie valkuilen bij gedragsverandering